|
تاریخچه عید فطر توسط محمد آغاز شده‌است. طبق روایات خاص، این جشنواره‌ها پس از مهاجرت محمد از مکه در مدینه آغاز شد. انس، یکی از صحابه معروف پیامبر، نقل کرد، هنگامی که پیامبر به مدینه رسید، افرادی را پیدا کرد که دو روز خاص را جشن می‌گیرند و در آن روزها آنها خود را با تفریح و سرگرمی مشغول می‌کنند. در این هنگام، پیامبر متذکر شد که حق تعالی به جای اینها برای شما دو روز جشن را بهتر از اینها قرار داده‌است: یکی عید فطر و دیگری عید قربان. تعیین روز عید فطر از آن‌جایی که شرط اعلام ماه شوال با رویت هلال ماه به وقوع می‌پیوندد، همواره در کشورهای مسلمان، بر حسب موقعیت مکانی آن کشور، رویت هلال ماه اول ماه شوال و روز عید فطر متغیر است به صورتی که ممکن است به‌طور مثال در عربستان سعودی روز دوشنبه روز عید اعلام شود اما در ایران روز سه شنبه روز عید فطر اعلام شود. در فقه شیعه در فقه شیعه ماه نو و تعیین عید فطر از جهت مصداقی جنبه تقلیدی صرف ندارد. از طریق رویت توسط خود شخص یا دو نفر عادل یا به دلیل شیاع یا سی روزه شدن ماه رمضان ثابت می‌شود. بیشتر مراجع حکم حاکم شرع را نیز در این زمینه ملاک می‌دانند مگر اینکه فرد مطمئن باشد که حاکم شرع اشتباه کرده‌است. بیشتر مراجع اثبات ماه نو برای شهرهای هم افق نیز سرایت می‌دهند. بعضی مراجع رویت هلال را تنها از طریق چشم غیرمسلح ملاک می‌دانند نه با دوربین و تلسکوپ و بعضی دیگر خیر.بعضی از مراجع تقلید و علمای شیعه معتقدند تعیین عید فطر بر عهده حاکم شرع است و پیروی از آن بر تمام شیعیان حتی مراجعی که نسبت به آن علم ندارند (رؤیت ماه جدید برای آنها ثابت نشده) لازم است. هر چند اگر فردی مطمئن شود که آن روز آخر ماه رمضان یا دوم ماه شوال است شرعاً نمی‌توان او را از عمل به علم خود بازداشت. در ایران به‌طور عمده تعیین عید فطر بر عهده حاکم شرع است و پیروی از آن طبق نظر بعضی مراجع تقلید، بر تمام شیعیان حتی مراجعی که نسبت به آن علم ندارند لازم است، ممکن است نظرات مراجع متفاوت هم باشد. اگر فردی مطمئن شود که آن آخر رمضان یا روز اول ماه شوال است از دیدگاه شرعی نمی‌توان او را از عمل به علم خود بازداشت. ستاد استهلال، چندین گروه از کارشناسان نمایندگی دفتر سیدعلی خامنه‌ای، از سال ۱۳۶۸ برای نظم دهی به فرایند استهلال تشکیل شد. چند روز آخر ماه رمضان برای تعیین تاریخ عید فطر حدود ۱۰۰ گروه از این ستاد به مناطق مختلف کشور می‌روند اعلام رسمی کشور طبق نظر ستاد استهلال است. در فقه سنی
در کشور عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین کشور سنی مذهب، این وظیفه را شورای عالی قضایی عربستان سعودی که مهم‌ترین مرجع اسلامی و تصمیم‌گیری است و تقویم ام‌القری بر عهده داردند. معمولاً سایر کشورهای عربی و اسلامی منطقه نیز با پیروی از روز خاصی که توسط شورای عالی قضایی عربستان سعودی تعیین شده، آن روز را به عنوان روز عید فطر اعلام می‌کنند. در تمامی کشورهای اسلامی گذشته از نوع حکومت مشخص کردن عید فطر بر مبنای شروع ماه شوال و از همه مهمتر رویت هلال شوال معین می‌شود. آداب و سنن عید فطر تکبیر از سنت‌های مسلمانان در روز عید فطر، تکبیر است. تکبیر در روز عید فطر، برگرفته از آیه‌ای از قرآن استو پیش از نماز عید فطر و شروع خطبه، در خانه‌ها و کوچه و بازار خوانده می‌شود. الله بزرگتر است، الله بزرگتر است، الله بزرگتر است. خداوندی نیست مگر الله الله بزرگتر است. الله بزرگتر است. و ستایش همه از آن الله است. الله به راستی بزرگتر است. و ستایش بسیار از آن الله است غسل در متون اسلامی، توصیه شده‌است که مسلمانان در روز عید فطر و عید قربان، تن خود را در آب بشویند و غسل کنند. غسل عید، از سنت‌های مسلمانان در روز عید است و در آن فرقی بین مردان، زنان و کودکان نیست. برخلاف غسل جمعه، غسل عید می‌تواند قبل از اذان صبح انجام گیرد. علاوه بر غسل، عطر زدن و مسواک کردن نیز از سنت‌های روز عید فطر است. نماز مهم‌ترین عمل در روز عید فطر، نماز عید فطر است. زمان برگزاری نماز بعد از طلوع آفتاب تا ظهر روز عید است. این نماز باید به جماعت خوانده شود و به عقیده شیعه در زمان غیبت، خواندنش مستحب است. کیفیت برگزاری نماز هم مانند نماز عید قربان به این صورت است که: در رکعت اوّل: بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر گفت و بعد از هر تکبیر یک قنوت خواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود، بعد دو سجده به جا آورد و برخیزد. در رکعت دوم: بعد از خواندن حمد و سوره چهار تکبیر گفته می‌شود و بعد از هر تکبیر قنوت خوانده می‌شود و بعد از تکبیر پنجم به رکوع رفته و بعد از رکوع دو سجده به جا آورد و تشهّد و سلام گفته می‌شود. زکات فطره زکات فطره بر کسی که خودش نیازمند نباشد واجب است. سرپرست خانواده باید زکات خود و تمام کسانی که تحت تکفل او هستند را پرداخت نماید.
|