صنايع دستي، به مجموعه‌اي از هنرها و صنايع اطلاق مي‌شود كه محصول آن‌ها به طور عمده با استفاده از مواد اوليه‌ي بومي، به كمك دست و ابزار دستي ساخته مي‌شود. در هر يك از فرآورده‌هاي اين صنايع، ذوق هنري و خلاقيت فكري صنعتگرسازنده، به نحوي تجلي مي‌يابد و همين عامل، وجه تمايز اصلي اين گونه محصول‌ها از مصنوعات مشابه ماشيني و كارخانه‌اي است.صنايع دستي، حاصل روح ملت‌ها و دستاورد هنرهاي آموخته از نسلي به نسل ديگر است. بنابراين، صنايع دستي تنها كالائي براي مبادله نيست، بلكه خصوصيات فرهنگي و ويژگي‌هاي قومي، از طريق اين كالا مبادله مي‌شود و نوعي ارتباط فرهنگي در ميان جامعه‌ها پديد مي‌آورد.

 شورای جهانی صنایع دستی

صنايع دستي، پس از جنگ جهاني دوم، با محتواي هنري و فرهنگي، مورد توجه كشورهاي پيشرفته قرار گرفت. در دهم ژوئن/ بيستم خرداد سال ۱۹۶۴م.، نخستين همايش‌ جهاني با شركت مسئولان اجرائي، استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران بيش از ۴۰ كشور جهان، در نيويورك برگزارشد. در قطعنامه‌ي پاياني آن همايش، تأسيس« شوراي جهاني صنايع دستي»، به عنوان نهاد وابسته به يونسكو تصويب‌ شد. سالروز تأسيس اين همايش، به عنوان «روز جهاني صنايع دستي» نامگذاري شد.

 با راه‌اندازي شوراي جهاني صنايع دستي ، صنايع دستي و سنتي، به صورت بخشي از حيات فرهنگي- اقتصادي ملت‌ها، مورد توجه قرار گرفت. ايران، از سال ۱۳۴۷ش./ ۱۹۶۸م. از طريق سازمان صنايع دستي كشور، به عضويت اين شورا درآمد و در مجمع آسيا و اقيانوسيه‌ي آن، مشغول فعاليت شد. اين شورا، در ابتدا با شمار محدودي از اعضا كار خود را آغازكرد. اما هم‌اكنون، ۹۰ كشور جهان را تحت پوشش دارد و دبيرخانه‌ي آن، در شهر آمستردام هلند قرار دارد.

 مهمترین هدفهایی که این شورا، به عنوان یک ارگان غیر انتفاعی غیردولتی قائل شده است عبارت اند از:
۱) تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی و همچنین بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه ای آنها با توجه به زمینه های متفاوت فرهنگی موجود در هر یک از کشورهای عضو.
۲) حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به صورت رکن عمده ای از حیات فرهنگی ملتها.
۳) ایجاد همبستگی میان صنعتگران دستی سراسر جهان.

صنایع دستی در آینه زمان
گزافه نیست اگر گفته شود صنایع دستی، عمری به قدمت عمر بشر دارد. سابقه صنایع دستی، به عصر حجر باز می گردد. در این دوره، ساخت ظروف و همچنین بعضی ابزار مصرفی در زندگی روزمره مانند نیزه و خنجر از سنگ برای صید و شکار حیوانات معمول شد. رفته رفته به علت پیشرفت فکری، دیگر مواد موجود در طبیعت مانند خاک رس، چوب، سنگ آهن، مس و سرانجام پشم و کرک حیوانات و الیاف گیاهی نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ به طوری که پیشینه ساخت اشیای سفالی و مسی، به بیش از چهار هزار سال پیش می رسد.

 دوره رنسانس در اروپا، در تکامل هنری صنایع دستی تأثیر انکارناپذیری به جا گذاشت و در نتیجه، افزون بر حفظ جنبه های مصرفی بسیاری از تولیدات دستی، موجب افزایش ارزش هنری و تزئینی آنها شد. ایران زمین نیز از هفت هزار سال پیش، بیرق هنر نیاکان خویش را به عنوان سند هویت ملی به رخ جهانیان کشیده است.

 صنایع دستی و اشتغال
بدون تردید یکی از دلایل مهم در توجیه جنبه های مثبت صنایع دستی، به اثرات آن در مبارزه با انواع بیکاری مربوط می شود. بیکاری، یکی از مسائل پیچیده کشورهای رو به رشد است که از افزایش سریع جمعیت سرچشمه می گیرد. در بین انواع بیکاری، شایع ترین آن در کشورهای در حال توسعه، بیکاری پنهان است. به ویژه در آن دسته از کشورها که هنوز ساختار جامعه کشاورزی و روستایی به صورت سنتی و کهن باقی مانده است، بیکاری پنهان بیشتر به چشم می خورد. صنایع دستی با قابلیت ها و خصوصیات ویژه خود، می تواند نقش مهمی در حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برای بیکاران ایفا کند.