به گزارش خبرنگار ایمنا، در گذشته بررسی فضای بیرونی کره زمین از طریق ارسال موشک‌های فضایی به مدار زمین امکان پذیر بود، اما امروزه سفر انسان به فضا با پیشرفت تکنولوژی ممکن شده است. بنابراین همکاری تنگاتنگی میان مهندسان، پزشکان و زیست‌شناسان شکل گرفت و فصل جدیدی در زمینه فناوری فضایی به وجود آمد. دسته بندی‌های جدید در حوزه تکنولوژی‌های فضایی شامل نانوتکنولوژی، بایو تکنولوژی، زیست شناسی فضایی و علم ژنتیک می‌شود.

علوم مربوط به فضا را نمی‌توان جزو علوم نوپا در نظر گرفت، زیرا انسان از زمان‌های قدیم دنبال کشف شگفتی‌های آسمان و فضاهای اطراف زمین بوده است. بررسی شواهد نشان می‌دهد که از همان سال‌های ابتدایی پیدایش علوم در مورد ترکیبات اجرام آسمانی برای شناخت بهتر فضای بیرونی تحقیقاتی شده است. سپس بشر سعی کرده است از نزدیک با این پدیده شگفت انگیز آفرینش رو به رو شود تا بتواند برای پرسش‌هایی در مورد اجرام آسمانی پاسخ‌های منطقی پیدا کند. فناوری فضایی در دوران آغازین خود شامل فناوری ساخت و پرتاب موشک‌های فضایی، ماهواره‌ها و کاوشگری‌های سیاره‌ای، تصویربرداری دیجیتالی، طراحی و توسعه سنسورها و حسگرهای فضایی، سفرهای بین سیاره‌ای و سفر انسان به فضا بوده است.

امروزه علم فضا در زمینه‌های مختلف مانند ناوبری فضایی، بهینه‌سازی سیستم‌ها و ایجاد زیر سیستم‌های کوچک‌تر، سبک‌تر و کارآمدتر، ساخت موتورهای فضایی جدید، استفاده انرژی‌های نو در فضا و دفع پسماندهای فضایی پیشرفت قابل توجهی داشته است. پیش بینی می‌شود فناوری فضایی در آینده در زمینه معدن‌کاری فضایی، موشک‌های فضایی تک مرحله‌ای، فناوری استفاده پاک‌تر از فضا برای جلوگیری از تولید پسماندهای فضایی، کارخانه‌های مداری برای تولید دارو یا آلیاژ، هتل‌های فضایی، مسکونی سازی فضا، آسانسورهای فضایی و چندین ایده هیجان انگیز دیگر فعالیت خواهد داشت.

فناوری فضایی در ایران

ایران در سال ۱۳۳۸ با عضویت در سازمان ملل، "مرکز سنجش از راه دور ملی ایران" را تحت برنامه‌ای با عنوان "استفاده بشر از فضای خارج از جو" در تهران افتتاح کرد. مهمترین وظایف این مرکز انجام امور سنجش از راه دور، تعیین مکان‌های مناسب برای راه اندازی بخش‌های مختلف فضایی مانند پایگاه‌های دریافت اطلاعات و پرتاب ماهواره بود. در واقع محرک اصلی فعالیت فضایی در ایران سنجش از راه دور، مدیریت بحران، پدافند غیرعامل و سیستم ناوبری و همچنین علاقه به مطالعات فضا و نجوم بود.

ایران در سال ۱۳۷۷ موفق شد موشک بالستیک با نام "شهاب ۳" را تولید کند که در ابتدای آزمایش دارای برد ۱۳۰۰ کیلومتر بود و سپس با تلاش مهندسان برد آن به ۲۱۰۰ کیلومتر رسید. این موشک در سال ۱۳۸۲ به طور رسمی به آمار موشک‌های ایران اضافه شد. سپس دو سال بعد  ایران موشک "شهاب ۴" را با هدف پرتاب ماهواره تولید کرد. متخصصان ایرانی در سال ۱۳۸۴ طی قراردادی با روسیه، برنامه پرتاب اولین ماهواره ایرانی به نام "سینا ۱" را تدوین و اجرا کردند. بار دیگر در تاریخ ۱۵ بهمن سال ۱۳۸۶، یکی از موشک‌های فضایی ماهواره‌بر ایران با ماموریت حمل ماهواره با نام "کاوشگر ۱" در فضا قرار گرفت.

روز ملی فناوری فضایی

تلاش مهندسان ایرانی باعث شد در تاریخ ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷، اولین ماهواره ایرانی به نام "امید" به وسیله موشک "سفیر ۲" در مدار زمین قرار گیرد. به همین دلیل این روز در تقویم ایران، روز ملی فناوری فضا نامیده شده است. امید، نخستین ماهواره ساخت ایران است که ساخت تمام تجهیزات آن به عنوان اولین گام علمی کشور در عرضه بومی سازی فناوری فضایی از اسفند سال ۱۳۸۴، در سازمان فضایی ایران آغاز شد. با وجود این که دستیابی به یک دستاورد بومی یکی از اهداف اصلی توسعه فناوری فضا بود، اما به وجود آوردن بسترهایی مانند بررسی و شناسایی صنایع داخلی و ظرفیت‌های موجود در زمینه تجهیزات ساخت، مونتاژ، تست ماهواره و ایجاد فعالیت‌های فضایی در شرکت‌های خصوصی، جزو مهم‌ترین اهداف این پروژه به شمار می‌رود.

ماهواره امید با هدف برقراری ارتباط متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری و تله متری مشخصات زیر سامانه‌ها در مدار زمین قرار گرفت. این ماهواره هر ۲۴ ساعت ۱۵ بار به دور زمین می‌چرخید و در هر دور، دو بار به وسیله ایستگاه‌های زمینی دورسنجی و بردسنجی کنترل و هدایت می‌شد. پرتاب ماهواره امید باعث شد نام ایران در بین کشورهای دارای فناوری ماهواره‌ای در جهان ثبت شود. دیگر کشورهای دارای ماهواره مستقل بر مدار زمین شامل شوروی، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، ژاپن، چین، انگلستان، هند و اسرائیل می‌شود.