سازمان بسیج
سازمان بسیج یکی از نیرو‌های پنجگانه سپاه پاسداران به شمار می‌رود که گردآوری، مدیریت و سازماندهی نیرو‌های داوطلب مردمی را، در راستای اهداف سازمانی، بر عهده دارد. این نیرو که با نام‌های سازمان بَسیج مستضعفین یا نیروی مقاومت بسیج هم شناخته می‌شود در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان روح الله خمینی (ره) تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت.
طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آید. به موجب همین ماده قانونی بسیجیان به سه دسته «بسیج عادی»، «بسیج فعال» و «بسیج ویژه» یا «پاسداران افتخاری» تقسیم می‌شوند. در جنگ ایران و عراق از بسیجیان بیشتر برای ارسال به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبهه‌ها استفاده می‌شد.
تشکل‌های سازمان بسیج مستضعفین
- بسیج دانش آموزی
- بسیج دانشجویی
- بسیج جامعه پزشکی
- بسیج جامعه مهندسین
- بسیج اساتید
- بسیج خواهران
- بسیج ادارات
عضویت‌های بسیج به چند گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود. عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:
- بسیجی عادی: عموم اقشار معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
- بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
- بسیجیان ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.
- بسیجیان کادر: که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره‌های خاص به این سطح از عضویت میرسند.
اهداف بسیج مستضعفین
- تحقق فرمایش روح الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله
- ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور
- ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیرو‌هایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند.
- ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم بمنظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیش بینی
- کمک به دولت در امر سازندگی
امنیت؛ ارمغان بسیج
مخالفت دشمنان با تحقق اندیشه‌های اسلامی، برپایی حکومت عدل را با مشکلات فراوانی روبه رو می‌کند؛ شیطنت‌ها و مزاحمت‌هایی که سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد. نخستین گام برای گسترش مبانی دینی در کشور، ایجاد بستر مناسب و امنیت است. آرامش روانی و آسایش خاطر، عرصه را برای حاکمیت خدا و قانون او فراهم می‌آورد.
یکی از حیاتی‌ترین وظایف بسیج، حفظ امنیت کشور است. شرکت پرشور در جنگ تحمیلی، نمونه برجسته‌ای از حضور موفق بسیج در صحنه امنیت ملی بوده است. اکنون نیز نیرو‌های بسیجی با گذراندن دوره‌های گوناگون نظامی، خود را در برابر تهاجم دشمنان خارجی و توطئه‌های داخلی آماده می‌سازند.
واکنش‌های اضطراری بسیج
حوادث پیش بینی نشده مانند زلزله، سیل و توفان، هر ساله انسان‌های فراوانی را به کام مرگ می‌کشاند. گرچه اقدام برای پیش گیری، نخستین گام برای کاهش خسارت‌های ناشی از این حوادث است، ولی به امدادرسانی پس از وقوع این پدیده‌ها نیز نباید بی توجهی کرد. تجربه‌های تلخ گذشته که به از دست دادن هم میهنانمان در حوادث گوناگون به ویژه زلزله انجامید، زمینه حرکت مؤثر نیرو‌های بسیج در سراسر کشور شد.
آنان با آموزش شیوه‌های امداد و نجات و روش‌های پیش گیری و کاهش خسارت، آمادگی مردم را در برابر این حوادث، افزایش می‌دهند. هم اکنون ایران، یکی از سریع‌ترین کشور‌های جهان در امدادرسانی به مناطق حادثه دیده است؛ چرا که نیرو‌های آگاه و هوشیار بسیج، در این برنامه نیز همچون فعالیت‌های دیگر خود، موفق عمل کرده اند.
امر به معروف و نهی از منکر در نگاه بسیج
هر حکمی از احکام اسلامی، اهمیتی دارد که بی توجهی به آن، اجرای احکام دیگر را نیز با مشکل روبه رو می‌سازد. در این میان، بی توجهی به احکامی که جنبه اجتماعی دارند، بیش از احکام دیگر، نابسامانی پدید می‌آورد. اسلام، روش جلوگیری از نابسامانی‌های اجتماعی را امر به معروف و نهی از منکر می‌داند. قرآن کریم و احادیث معصومان به صراحت بر این فریضه الهی تأکید می‌کنند و فراموشی آن را آفتی می‌دانند که سلامت دین و دنیا را به خطر می‌اندازد و جامعه را به فساد می‌کشاند.
یکی از وظایف مهم و دقیق بسیج، امر به معروف و نهی از منکر است. بسیج به عنوان نیرویی مردمی، وظیفه دارد با هرگونه فساد و انحراف اجتماعی برخورد کند. انجام چنین وظیفه حساسی، نیازمند تربیت نیرو‌های باتجربه و کارآزموده است که شیوه‌های برخورد درست با متخلفان را بشناسند و با شرایط و موقعیت‌های امر به معروف و نهی از منکر نیز آشنا باشند. امروزه، پایگاه‌های بسیج در سراسر کشور، برنامه منظم و گسترده‌ای را برای آموزش چنین افرادی پیش رو دارند.