چهارم آبان ماه سال ۵۹ و تنها پس از ۳۵ روز از هجوم ناجوانمردانه رژیم بعثی عراق به کشور ما، شهر خرمشهر که تا آن روز توانسته بود با ابتدایی‌ترین سلاح‌های جنگی در برابر دشمن تا بن مسلحی که با استفاده از مجهزترین سلاح‌های جنگی آن زمان به کشور ما یورش آورده بود ایستادی و مقاومت کند، سقوط و به اشغال عراق درآمد.

تصور خام دشمن بعثی آن بود که با حمله ناگهانی به ایران و اشغال برخی مناطق حساس و سوق‌الجیشی مانند خرمشهر بتواند ظرف مدت چند هفته خود را به تهران برساند و با این کار به آمال و آرزوهای خیال‌انگیز خود برسد در حالی که به جز تصرف ناتمام خرمشهر، به هیچ یک از اهداف از پیش تعیین شده خود دست نیافت تا جایی که به خاطر رشادت و فداکاری نیروهای رزمنده و مردمی ما، در مناطق تحت اشغال خود از جمله بیابان های خوزستان، کرمانشاه و ایلام زمین‌گیر شد و ادامه جنگ به کابوسی برای صدام و حامیان آن تبدیل شد که آرزوی پایان هرچه زودتر آن را داشتند.   

آماده نبودن نیروهای مسلح ایران به خاطر وقوع انقلاب اسلامی، درگیری‌های داخلی با گروهک‌های ضد انقلاب، آشفتگی اوضاع سیاسی، بی‌تدبیری رییس جمهور وقت به عنوان فرمانده کل قوا و در ادامه خیانت وی در جنگ را می‌توان از مهمترین مسایلی دانست که ایران نتواند در ابتدای جنگ مقابل نیروهای متجاوز ایستادگی لازم را کند.

فتح خرمشهر در چهار مرحله، که در نهایت به عملیات بیت‌المقدس ختم شد، صورت گرفت و نیروهای رزمنده ایرانی در ساعت ۳۰ بامداد ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۶۱ عملیات خود را برای آزادسازی این شهر و دشت آزادگان آغاز و سرانجام نیز در سوم خرداد ماه همان سال با درهم شکستن مقاومت نیروهای عراقی، وارد این شهر شدند.

به مناسبت سالروز آزادی خرمشهر، خبرگزاری جمهوری اسلامی مصاحبه‌ای را با امیر سرتیپ دوم علی خدارحمی، جانشین قرارگاه عملیاتی لشگر ۱۶ زرهی قزوین انجام داده و درباره عملیات آزادسازی این شهر سووالاتی را از وی پرسیده که در ذیل می‌خوانیم.  

در خصوص عملیات بیت‌المقدس، ویژگی و دستاورهای آن توضیح دهید

با توجه به فرارسیدن سوم خرداد، سالروز عملیات غرورانگیز بیت‌المقدس و آزادسازی شهر خرمشهر هستیم و همانگونه که می‌دانید پس از عملیات فتح‌المبین که منجر به آزادسازی بسیاری از مناطق استان خوزستان شده بود، تنها یک گام دیگر تا آزادسازی کامل سایر مناطق استراتژیک این استان، یعنی آزادسازی خرمشهر باقی مانده بود و در واقع عملیات بیت‌المقدس ۴۰ روز پس از عملیات فتح‌المبین بر علیه نیروهای متجاوزگر عراق انجام شد. 

انجام این عملیات به دلیل حساسیت و اهمیت اهداف ایران و عراق در منطقه و همچنین شرایط دشوار و گرمسیری آب و هوایی خوزستان بسیار دشوار بود و از ویژگی‌های مهم آن می‌توان به کوتاه بودن زمان عملیات (که بلافاصله پس از فتح‌المبین انجام شد) اشاره کرد تا عراق نتواند به بازسازی توان نظامی خود ناشی از خسارت و صدمات فراوانی که از عملیات فتح‌المبین دیده بود، مبادرت ورزد.

یکی از ویژگی‌های مهم عملیات بیت‌المقدس، انجام آن در زمینی به وسعت ۵۴۰۰ کیلومتر مربع و حدود ۱۰ برابر عملیات فتح‌المبین بود که به لحاظ نظامی و استراتژیکی حایز اهمیت بود و ویژگی دیگر، مداومت در عملیات بود که ۲۵ روز به طول انجامید.

یکی از ویژگی‌ها و توانمندی‌هایی که در عملیات‌های نظامی همواره مطرح بوده و این مساله حیاتی، یعنی مداومت در عملیات توسط نیروی نظامی یک کشور برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده بسیار حایز اهمیت است.

اجرای عملیات آب و خاکی و عبور از رودخانه کارون را می‌توان از دیگر ویژگی‌های بارز این عملیات دانست که انجام این نوع عملیات‌ها نیز همواره از حساسیت‌های ویژه نظامی برخوردار بوده تا جایی که تنها یگان‌ها و نیروهایی می‌تواند این عملیات را برای رسیدن به اهداف خود انجام بدهند که از قدرت و توانمندی نظامی بالایی برخوردار باشند که خوشبختانه و با کمک خداوند ارتش جمهوری اسلامی ایران با همراهی مشترک سپاه و فرماندهی امیر سپهبد شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی وقت این عملیات غرورآفرین با موفقیت به انجام رسید.

حجم تلفات و خسارت‌های وارد شده به دشمن بعثی، اهمیت و ارزش مناطق آزاد شده و به رخ کشاندن میزان توانمندی نیروهای مسلح ایران به جهانیان، به خصوص متحدان عراق در آن برهه حساس را می‌توان از دیگر ویژگی‌های عملیات بیت‌المقدس نام برد.

از مهمترین اهداف عملیات بیت‌المقدس و مشخصات منطقه اجرایی آن توضیحاتی ارایه دهید

انهدام ۲ لشگر عراق و آزادسازی ۵۴۰۰ کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی، آزادسازی خرمشهر، هویزه و پادگان حمید، خارج شدن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن، تعیین مرز بین‌المللی و همچنین آزادسازی جاده اهواز، خرمشهر و آبادان و خارج شدن این مناطق از برد توپخانه دشمن از جمله مهمترین اهداف این عملیات بود.

منطقه عمومی عملیات بیت‌المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور بود که از شمال به رودخانه کرخه نور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب هم به هورالعظیم منتهی می‌گردید.

در عملیات بیت‌المقدس، شناسایی منطقه با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپرده شد و همچنین با تغییر در سازمان رزم سپاه و ایجاد قابلیت عملیات آبی و خاکی با تشکیل یگان‌های دریایی آن در قرارگاه نور بوشهر، سپاه دیگر به آن اندازه از قابلیت، انعطاف و توان رزمی رسیده بود که در کوتاه‌ترین زمان ممکن بتواند با تغییر در سازمان رزم خود به ماموریت های محوله دست پیدا کند.

با توجه به ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی و خاکی که بسیار هم مشهود بود، سرعت عمل رزمندگان و نیروهای مسلح ما در عملیات بیت‌المقدس نیز بسیار حایز اهمیت بود تا جایی که ارتش و سپاه با استفاده از اصل غافلگیری و در ۳۰ دقیقه بامداد این عملیات را شبانه و در اوج غافلگیری دشمن به اجرا درآورد.

منطقه عملیاتی خوزستان با عرض ۳۰۰ کیلومتر به سه بخش تقسیم شده بود که جبهه شمالی در غرب دزفول و شوش طی عملیات فتح‌المبین آزاد شده بودند، جبهه میانی شامل سوسنگرد، بستان نیز در عملیات طریق‌القدس آزاد شده و سومین منطقه تحت اشغال عراق که مورد نظر بود و باید آزاد می‌شد، جبهه غرب اهواز و خرمشهر بود که در این عملیات آزاد و نیروهای نظامی ایران در نهایت توانستند به اهداف مورد نظر دست یابند.

برخی از نتایج حاصل شده از اجرای عملیات بیت‌المقدس نیز شامل آزادسازی خرمشهر پس از ۱۹ ماه اشغال، انهدام کامل ۲ لشگر عراق و آسیب ۲۰ تا ۶۰ درصدی به ۶ لشگر دیگر این کشور، ۱۶ هزار کشته و زخمی و ۱۷ هزار و ۴۹۹ اسیر عراقی، انهدام ۵۵۰ دستگاه تانک و نفربر و ۵۰ دستگاه خودرو و اراده‌های توپ، سرنگونی ۵۳ هواپیما و سه بالگرد تنها بخشی نتایج این عملیات بود.

نقش ارتش و سپهبد شهید سرلشگر صیاد شیرازی در عملیات بیت‌المقدس چگونه بود

عملیات بیت‌المقدس بزرگترین، وسیع‌ترین و موثرترین اقدام نظامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس بود و نقش شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی ارتش در وحدت بین ارتش و سپاه و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها جهت موفقیت نیروها در اجرای عملیات‌های نظامی و آفندی که نیروهای ما آن را انجام دادند بی بدیل و ماندگار خواهد ماند. 

در طول دوران دفاع مقدس ارتش جمهوری اسلامی همانگونه که در اصل ۱۴۳ قانون اساسی حفظ استقلال و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی به عهده آن گذاشته شده در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار خواهد بود تا جایی که در طول ۸ سال دفاع مقدس با اهدای ۴۸ هزار شهید گلگون کفن به نظام مقدس توانست نقش و وظیفه اصلی خود را به نحو احسن به انجام برساند.

اگر می‌بینیم که در ابتدای دفاع مقدس نیروهای عراقی توانستند به بخشی از سرزمین ما حمله کنند و قسمتی از خاک ما را نیز به تصرف خود درآورند، این مهم در ابتدای دوران پیروزی انقلاب بود و ارتش در آن لحظه آمادگی لازم و انتظار حمله از سوی عراق را نداشت.

ارتش در نخستین روزهای دفاع مقدس و به محض حمله رژیم بعثی عراق نقش کلیدی خود را به عنوان یک نیروی بازدارنده در برابر نیروهای عراق انجام داد و نگذاشت تا آنان بیش از آن چیزی که در روزهای آغازین جنگ به آن دست پیدا کرده بودند، به دست آورد و با انجام عملیات پدافندی، موفق به بازسازی نیروهای خود شد و در ادامه با انجام عملیات‌های آفندی، با کمک سپاه و نیروهای مردمی آن زمان، نیروهای عراقی را به مرزهای بین‌المللی عقب راند.

در کمتر از ۲۴ ساعت نیروی هوایی ارتش نیز با کسب آمادگی لازم خود توانست بسیاری از مناطق نظامی عراق را با ۱۵۰ فروند هواپیمای شکاری و بمب افکن مورد هدف قرار دهد و اقتدار خود را بار دیگر به رخ جهانیان کشاند.