|
آذر (قوس)، نهمین ماه سال خورشیدی است و در گاه‌شماری رسمی ایران و افغانستان همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۲۴۷ ام سال آغاز شده و در روز ۲۷۶ ام سال پایان می‌یابد. آذر سومین و آخرین ماه فصل پاییز است. برج فلکی آذرماه برج قوس (کمان) است. در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه نهم گاه‌شماری اوستایی نو برگرفته شده است. در گاه‌شماری زرتشتی، نهمین روز هر برج نیز آذر نام دارد. ایزد این ماه ایزدآذر است. ایزد آذر، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزدا است. به همین دلیل، گاه جایگاه او را در شمار امشاسپندان نیز آورده‌اند. آذر ایزدی است که نگهبانی آتش را بر عهده دارد. این ایزد یکی از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است.ایزد آذر در بین دیگر اقوام آریایی نیز جایگاهی ویژه دارد در یسنای ۳۶ بند اول این ایزد از جمله وسایلی است که سبب نزدیکی مخلوقات به خداوند میشود . شاید از همین روی است که قبله زرتشتیان هم، نور است . ایزد آذر که به زبان پهلوی آتور خوانده میشود، موکل بر کلیه آتش‌های اهورایی جهان است و همواره مواظب است که آتش آتشکده‌ها خاموش نشود. این اعتقاد وجود داشت که پنج نوع آتش اهورایی در جهان هست: ١- آتش بهرام، یا آذربهرامان که در آتشکده‌های بهرام می‌سوخت. ٢- آتش هوفریان یا گرمایی که در تن انسان و گاو گوسفند هست. ٣- آتشی که در گیاهان و چوب وجود دارد که با مالش و اصطکاک بیرون می‌آید. ۴- آتش برق جهنده که از گرز ایزد تشتر «فرشته باران رحمت» پدید می‌آید و دیوها را هلاک می‌کند. ۵- آتشی که در گروتمان (عرش اعلی)، در مقابل اهورامزدا شعله می‌کشد. واژه آذر به‌معنای آتش و در اوستایی آتَر (ātar) و در پارسی میانه آتُر (ĀDUR یا ādar) است. واژه آتش (ātaš) که در پارسی میانه آتخش (ātaxš) بوده، برگرفته از این واژه است. در گاه‌شماری ایرانی روز اول آذر، آذر جشن نام دارد.
|